Het leuke en tegelijk het frustrerende aan deze job is, dat je, telkens als je denkt dat je een genre of een regio min of meer onder de knie hebt, er steevast iets of iemand opduikt, waardoor je perceptie grondig overhoop gegooid wordt. Mij overkwam het alweer, toen de onvermoeibare promoter Araceli Tzigane van het Spaanse Mundimapa mij op het spoor zette van deze Anatolische zanger. Tot dan toe had ik niet eens weet van zijn bestaan, laat staan dat ik er ooit een noot van gehoord zou hebben, al was er al een plaat uit 2022.

De muzikale carrière van Ali liep via de band Ze Tijé, waarvan hij de spilfiguur was en vanaf 2018 ging hij solo de hort op, met een reeks concerten onder de titel “Xo Bi Xo”, waarin hij liederen bracht in het Kurmanci, het Turks en het Zazaki, zijn moedertaal. Experimentele nummers werden afgewisseld met traditionals en in 2022 kwam daar de plaat “Kigi” van. De titel van die plaat verwijst naar de geboorteplaats van Ali en de liederen van de plaat gaan dieper in op de typerende stijl en taal van de Anatolische regio. Daartoe maakte hij in niet-geringe mate gebruik van veldopnames en waar het oorspronkelijke doel een soort document was om de mondelinge geschiedenis vast te leggen, evolueerde het gaandeweg naar een registratie van muzikale herinneringen, waarbinnen klaagzangen afgewisseld werden met werkmansliederen en gebedsvormen, allemaal gevat in de typische, modale benadering van de regio.

Op deze nieuwe plaat hoor je Ali helemaal solo: hij zingt, vertelt, reciteert…onder begeleiding van zijn tembur -dat is die typische luit-met-lange-nek, die je eigenlijk langsheen de hele zijderoute aantreft- in acht redelijk lang uitgesponnen songs over de verschillende huizen die samen zijn “thuis” vormen. De plaat bestaat eigenlijk uit twee delen: een eerste, getiteld “Semuge”, wat in het Zazaki “drempel” betekent en een tweede, “Annelerin Sofralan”, wat dan weer Turks is voor “Moeder’s Tafels”. Je hoeft niet ver te zoeken naar de bedoeling: verschillende tafels verwelkomen je op verschillende plaatsen, maar wekken dezelfde gevoelens op en dus is dit simpelweg de beschrijving van “de weg naar huis”. Ali is niet alleen archeoloog, maar hij is ook hoger opgeleid in de vakken Film en Televisie -een branche waarin hij al meermaals zijn sporen verdiende- en dat wordt voelbaar en zichtbaar in deze twee heerlijke suites die, al begrijp je geen woord van wat de man zingt, je onmiskenbaar bij het nekvel grijpen en je meevoeren op de reis va deze sterke performer die, op het moment dat ik deze regels uittik, volop bezig is verschillende continenten te bespelen en te veroveren met zijn ronduit dwingende vertolkingen.

Wie hier onbewogen bij blijft, heeft dringend verder medisch onderzoek nodig. Niet dt deze muziek je tot dansen aanzet, maar ze raakt wel interne snaren, waarvan je niet besefte dat ze in je binnenste zaten en ondanks de serieuze rimpelingen, die de zang gevoelsmatig kan veroorzaken, is het nadat je geluisterd hebt, merkwaardig kalm in je binnenste. Dit us zo’n plaat van “eens in de zoveel maanden”. Eentje die je doet uitkijken naar de eerste keer dat je de man erachter, in levende lijve kunt aan het werk zien. Onthou de naam, vergeet hem nooit meer en herinner u later waar u voor het eerst over Ali Dogan Gonultas las !

(Dani Heyvaert)